Od 2022 r. rodzice lub opiekunowie prawni niemogący znaleźć porozumienia w kwestii ustalenia proporcji rozliczenia ulgi na dziecko, będą zobowiązani do odliczenia jej w częściach równych.
Zmiana warunków skorzystania z ulgi
Ulga prorodzinna (inaczej zwana ulgą na dziecko) polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania. Rodzice ją rozliczający mogą pomniejszyć kwotę podatku o wartość ulgi uzależnionej od liczby posiadanych dzieci.
W przypadku rodziców, których więzi rodzinne zostały zerwane, często dochodziło do sytuacji, w której każde z nich rozliczało pełną wartość ulgi, nie zachowując proporcji odliczenia. W wyniku tego dochodziło do licznych sporów podatkowych.
Modyfikacja warunków skorzystania z ulgi na dziecko przez rodziców lub opiekunów prawnych niemogących znaleźć porozumienia, stanowi jeden z elementów nowelizacji ustawy o PIT. Nowe zasady rozliczenia w tym zakresie obowiązują w zeznaniach rocznych składanych za 2021 r.
Wśród takich regulacji znalazł się również art. 27f ust. 4 ustawy o PIT. Dotyczy on ulgi na dziecko, odliczanej od podatku dochodowego łącznie przez oboje rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim:
- którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie;
- sprawują tzw. opiekę naprzemienną po sądowym orzeczeniu separacji;
- gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo, jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim.
Należy zaznaczyć, że podatnicy chcący skorzystać ze wskazanej preferencji podatkowej przy np. rozliczeniu rocznym PIT-37 muszą pamiętać, że dziecko przez nich wychowywane powinno spełniać określone warunki:
- Musi być małoletnie (przed ukończeniem 18. roku życia) – niezależnie od dochodów, jakie osiągają dzieci i w jakiej wysokości. Należy jednak pamiętać, iż dziecko może osiągnąć pełnoletność przed ukończeniem 18 roku życia. Tak się dzieje w przypadku małoletniego, który zawiera związek małżeński. W takim przypadku wspólne rozliczenie nie przysługuje.
- Otrzymuje rentę socjalną lub zasiłek pielęgnacyjny – jest to szczególny przypadek, dla wspólnego rozliczenia wiek dziecka nie ma bowiem znaczenia.
- Nie ukończyło 25. roku życia i jednocześnie uczy się lub studiuje – ma to zastosowanie w odniesieniu do dzieci, które w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych lub z kapitałów pieniężnych w łącznej wysokości 3089 zł (z wyjątkiem renty rodzinnej).
Proporcje rozliczenia ulgi
Znowelizowany przepis przyjmuje zasadę, w której świetle podatnicy ustalają między sobą kwotę do odliczenia w dowolnej proporcji. Dopiero w sytuacji braku porozumienia, co do przypisania udziału w uldze na dziecko każdemu z nich, stosowana będzie reguła, wedle której odliczenie nastąpi w częściach równych.
W pozostałych przypadkach ulgę w pełnej wysokości stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania. Ustawodawca nie podejmując próby zdefiniowania miejsca zamieszkania dziecka w ustawie o e-PIT i odsyła w tej kwestii do przepisów Kodeksu Cywilnego.
Zgodnie z przyjętą tam definicją legalną miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Odesłanie do przywołanego rozumienia wskazanego pojęcia z Kodeksu Cywilnego nasuwa wiele wątpliwości interpretacyjnych. Zdarzyć się bowiem może, że oboje rodzice bądź opiekunowie prawni przebywają w tej samej miejscowości.
Ustalenie miejsca zamieszkania dziecka
W takiej sytuacji – na potrzeby skorzystania z ulgi prorodzinnej – należy posiłkować się np. wyrokiem orzekającym rozwód. W obliczu tak nieprecyzyjnej redakcji przepisu, gdzie znaczenie językowe nie nasuwa jego jednoznacznej interpretacji, na potrzeby odkodowania normy prawnej należy odnieść się do wykładni systemowej oraz celowościowej.
Ich wyniki natomiast prowadzą do wniosku, iż kluczowe dla oceny zasadności przyznania ulgi w pełnej wysokości jest faktyczne miejsce zamieszkania u podatnika, na którego utrzymaniu pozostaje dziecko.
W razie powzięcia wątpliwości przez organ podatkowy należy dowodzić zasadności skorzystania z ulgi prorodzinnej poprzez dokumentację potwierdzającą np. przyznanie podatnikowi świadczeń socjalnych bądź świadczącą o ponoszonych wydatkach na dziecko, nad którym jest sprawowana piecza – radzi Mateusz Musiał, ekspert podatkowy PITax.pl Łatwe podatki.
Jednak w przypadku, gdy związek małżeński trwa, lecz rodzice/opiekunowie prawni zamieszkują już osobno, bądź gdy doszło do rozpadu związku konkubenckiego, konieczne może się okazać sądowe ustalenie miejsca pobytu dziecka.
Publikowane w naszym serwisie treści są najwyższej jakości. Jako legalnie działająca firma gwarantujemy, że kupujesz produkty cyfrowe z pewnego źródła.